Regest

Datum [1287-1291] Suche DWUD Suche DWUD Datum Bestand: früher | später
Urheber/Aussteller Johannes, Abt (Aussteller) / Werner, Domdekan (Aussteller) / Reinbold, Dekan (Aussteller) / Alexander IV., Papst (Urheber)
  Alexander IV.  |  Papst  |  
Titel/Regest Johannes, Abt des Klosters Helmarshausen, Werner, Dekan der Paderborner Kirche, und Reinbold, Dekan der Kirche von Fritzlar in der Mainzer Diözese, transsumieren gemeinsam eine Urkunde Papst Alexanders IV. vom 30.03.1257, in der dieser gegenüber allen Amtsträgern der Kirche die Verleumdungen beklagt, denen die Orden der Dominikaner und Franziskaner ausgesetzt seien. Der Papst schildert wortreich deren vortreffliches geistliches Wirken und ordnet an, daß gegen Geistliche oder Laien, die sich solcher Verleumdungen schuldig machen, nach geistlichem bzw. weltlichem Recht vorgegangen werden soll. Er untersagt ferner, in dem genannten Sinne Schuldige in Schutz zu nehmen, und droht jedem, der dagegen verstoßen sollte, angemessene Bestrafung an; und damit sich niemand auf Unkenntnis dieser Verfügungen berufen könne, sollen diese von den Adressaten der Urkunde in ihren Diözesen, in Kirchen und auf Provinzialsynoden bekannt gemacht werden.

Die Aussteller kündigen ihre Siegel an.
Text Nos Dei gratia Iohannes abbas exempte ecclesie Helwordeshusensis et Wernherus decanus Paderbornensis ecclesie et dyocesis et Reynboldus decanus ecclesie Frislarigensis dyocesis Moguntine universis hanc litteram inspecturis salutem in Domino sempiternam. Noveritis nos litteras domini Allexandri pape quarti sub veris bulla, stilo et filo non cancellatas nec abolitas neque in aliqua sui parte viciatas tenuisse et vidisse in hec verba: Allexander episcopus servus servorum Dei venerabilibus fratribus patriarchis, archiepiscopis et episcopis, ad quos littere iste pervenerint, salutem et apostolicam benedictionem. Non sine multa cordis amaritudine animique turbatione audivimus, quod nonnulli magistri ac doctores et alii acuentes ut gladium linguas suas et venenum aspidum gerentes sub labiis ad infamiam, gravamen et dispendium innocentum illud insuggillationem et lesionem dilectorum filiorum fratrum Predicatorum et Minorum nequiter vomuerunt. Et licet ipsos distincte non nominaverint nec vocabulis propriis expresserint, eos cum quibusdam verborum involucris et certis ac cautis circumlocutionibus apertius manuerunt ita, quia ex talibus eorum dictis manifeste tamquam, si expressim illos nominassent, innotuit, quod de ipsis fratribus loquebantur. Fuderunt, inquam, virus et contra eos in scolis predicationibus et alibi asserere presumpserunt, quod in statu et in via salvandorum non carent nec meritoria non salutifera existebat, ipsorum mendicitas et pauperitas, cum deberent, valitudine corporali et aliis iustis impedimentis cessantibus propriis manibus operari sub spe alieni subsidii non torpendo, non pro sustentatione vel necessariis extranea mendicando suffragia seu ab aliis vite amminicula expectando, quodque de licentia vel commissione Romani pontificis seu dyocesanorum episcoporum predicationis exercere officium et confessiones audire libere non valebant, tamquam per hoc sacerdotibus parrochialibus preiudicium inferetur ad alia nichilominus prava et iniqua indemnitationem a) eorum et suorum ordinum derogationem ora maliloqua relaxando. Cum igitur iidem ordines fuerint dudum a sede apostolica sicut sacri, clari et conspicii approbati, ex quibus iam nonnulli fratres ad supernam provecti primatiam in sanctorum numero sunt asscripti, et velud eminentia candelabra et duo magna luminaria in ecclesia Dei luceant ac ab ipsorum fratribus et cultoribus sacre doctrine lumen diffundatur, ubique per orbem Christi ewangelium ardentur et efficaciter predicetur ac recta et sana consilia et exempla salutaria prebeantur. Cum etiam dicti fratres sacre scipture ac verbi Dei studio et animarum profectibus necnon divinis officiis et orationibus instanter et incessanter intendant nequaquam marcentes otio, sed opere se optimo et potissimo exercentes cum sapientia opus existat maximum; nec sint pluris, qui operantur exterius, quam qui studium cognoscende divinitatis exercent, unde et Dominus ministrante ac operante Martha, Marie audientiam, attentionem et studium circa verbum ipsius precipue commendavit. Ex quo liquido patet fratres ipsos ad operandum suis manibus non teneri, quin immo, si hiis intermissis laborarent, manibus potiora utique ad utiliora in minora minusque utilia opera non sine animarum dispendio commutarent, propter que constat meritoriam existere mendicitatem eorum et ipsos tam ab hiis, quibus predicant quam ab aliis elemosinas petere ac recipere illos proprias posse eiusdem fratribus salubriter elargiri. Cum insuper iidem fratres omnia propter Deum reliquerint exilia vite subsidia mendicantes Christumque imitentur pauperem perfectionem ewangelicam amplexando, propter quod evidenter apparet eos non solum in statu salvandorum existere, sed etiam perfectorum et per sue religionis observantiam, que quidem ipsius perfectionis ewangelice tenet formam in eterne retributionis premio precellentem gloriam promereri. Cum etiam de licentia vel commissione aut concessione Romani pontificis seu legatorum eius vel ordinariorum locorum licite possint predicare populis et confessiones audire ac penitentias iniungere salutares. Aliorum inferiorum prelatorum et rectorum ecclesiarum ac sacerdotum parrochialium assensu minime requisito volumus et per apostolica vobis scripta districte precipiendo mandamus, quatinus singuli vestrum in civitatibus et dyocesibus suis ad requisitionem fratrum dictorum ordinum earundem civitatum et dyocesium per se vel per alios inquirentes de plano et sine strepitu iudicii super assertione et presumptione huiusmodi diligentius veritatem, omnes magistros, doctores et alios, qui sive in stolis sive in predicationibus sive alibi premissa vel aliquod ipsorum dicere attemptarunt vel in posterum attemptabunt b), ex parte nostra monere studeant, ut infra certum terminum ab ipsis prefigendum eisdem dictum suum in hiis publice revocent male se dixisse fatentes illaque detestentur penitus et retractent asserendo constanter contrarium, et illud etiam fideliter predicando, quod si forte ipsi monitis eorundem in hac parte acquiescere non curaverint, extunc contra eos ad suspensionis, exconmunicationis et perpetue privationis beneficiorum suorum ecclesiasticorum summas sublato cuiuslibet appellationis impedimento procedant, laycos de hoc culpabiles vel fautores huiusmodi presumptorum animadversione debita percellentes secularis brachii ad hoc, si necesse fuerit, auxilio invocato. Nos enim nichilominus auctoritate c) presentium districtius inhibemus, ne quisquam premissa vel aliquod premissorum pertinaciter astruere vel quomodolibet defensare presumat. Quicumque vero id presumpserit tamquam contumax d) et ecclesie Romane rebellis ab omnibus fidelibus habeatur, contra quem etiam taliter procedemus, quia pena condigna ipsum pro sua temeritate feriet et alii eius exemplo perterriti a presumptione simili frenabuntur. Ne autem aliquis ex ignorantia velamen excusationis assumat, vobis universis et singulis districte precipimus, ut ad requisitionem fratrum eorundem ordinum in civitatibus et dyocesibus vestris manentium presentes litteras et earum tenorem in ecclesiis et synodis vestris publicetis et faciatis sollempniter publicari, non obstantibus aliquibus litteris vel indulgentiis alicui vel aliquibus personis ab apostolica sede concessis, quod interdici, suspendi vel excommunicari aut extra suas civitates et dyoceses seu loca in causam trahi non possint per litteras apostolicas, que de indulto huiusmodi plenam et expressam non fecerint mentionem seu quibuscumque aliis indulgentiis et litteris sedis ipsius, per quas effectus presentium impediri valeat vel differri, et constitutione de duabus dietis edita in concilio generali, litteris venerabilibus fratribus nostris Turonensi et Rotomagensi archyepiscopis et episcopo Parisiensi super hoc directis a nobis nichilominus in suo robore duraturis. Vos autem memoratos fratres omni benevolentia et gratia prosequentes eos tamquam probatos et acceptos Christi ministros habeatis pro divina et nostra reverentia propensius commendatos ipsos ab iniuriis et molestiis oportunis presidiis defendentes ita, quod ex hoc vobis et vestris ecclesiis fortius obligemur. Datum Laterani III. kalendas Aprilis pontificatus nostri anno tertio.

In huius rei testimonium sigilla nostra presentibus duximus apponenda.

a) Vorlage: 'indetinctionem' (?).

b) Vorlage: 'atteptabant'.

c) Vorlage: 'actoritate'.

d) Über der Zeile.
Archiv   Warburg, Dominikanerkloster
Bestand   Urkunden |   alle Regesten
Signatur 5
Benutzungsort Landesarchiv NRW Abteilung Westfalen
Bestellsignatur Dominikanerkloster Warburg - Urkunden, Nr. 5
Bemerkungen Die Datierung ergibt sich aus den Amtsdaten der Transsumierenden: Abt Johannes von Helmarshausen erscheint seit 1287 als Abt (zuvor als Elekt), der Domdekan Werner von Paderborn ist bis 1291 in Urkunden belegt.
Material Pergament
Sprache lateinisch
Überlieferungsart Ausfertigung
Siegel Von den drei in naturfarbenem Wachs an Seidenfäden anhängenden Siegeln nur das des Paderborner Dekans Werner erhalten. Siegelführer: Domdekan Werner von Paderborn.
Siegelankündigung 3
Siegel vorhanden 1
Literatur Regest: Potthast Nr. 16811

Druck (Auszug): WUB 5, 583
Projekt   Digitale Westfälische Urkunden-Datenbank (DWUD)
Systematik
Typ1.3   Einzelquelle (in Volltext/Regestenform)
Zeit2.16   1250-1299
Datum Aufnahme 2010-07-15
Datum Änderung 2011-10-20
Aufrufe gesamt 12329
Aufrufe im Monat 2610