Internet-Portal "Westfälische Geschichte"

Regest

Datum

1631-08-04

Suche DWUD

Suche Portal

Datum Bestand:

früher | später

(pridie Nonas Augusti)

Urheber/Aussteller

Urban VIII., Papst

Urban VIII. | Papst |

Titel/Regest

Papst Urban VIII. privilegiert auf Bitten des Erzbischofs Ferdinand, Bischofs zu Münster, in Münster eine Universität mit vier Fakultäten.

Urbanus episcopus, servus servorum Dei. Ad perpetuam rei memoriam.

In supereminenti sedis apostolice specula meritis licet imparibus disponente Domino constituti inter meritis nostre arcana revolventes, quantum rei publice christiane non splendorie et ornamenti tantum sed et adiumenti afferant catholice academie in diversis christiani orbis civitatibus et locis institute, in quibus litterarum studia florescunt et ex quibus identidem prodire consueverunt singulari doctrina et eruditione viri, qui utilem eidem rei publice operam impendunt opere precium fore existimamus, si civitates et loca huiusmodi presertim a nobis academi-arum institutione decorata ampliorum gratiarum et titulorum accessione cohonestemus idque colibentius facimus, cum catholicorum principum et antistitum vota exposcunt.

Alias siquidem nobis pro parte venerabilis fratris nostri Ferdinandi archiepiscopi Coloniensis et ex dispensatione apostolica ecclesie Monasteriensis presulis sacrique Romani imperii principis electoris exposito, quod ipse provide considerans civitatem Monasteriensem, que amplitudine civium et nobilium ac populi frequentia morumque elegantia et edificiorum structura necnon situs opportunitate annone abundantia ac varietate commerciorum inter precipuas Saxonie inferioris civitates eminet ab aliis civitatibus catholicis Germanie, in quibus universitates studiorum generalium fundate reperiuntur, longe distare animoque revolvens, quantum ex litterarum studiis orthodoxa fides tenebrosa ignorantie caligine expulsa augeretur divinique nominis cultus protenderetur, veritas agnosceretur, iustitia coleretur ac relique virtutes illustrarentur ac advertens, quod si in ipsa civitate, utpote ad id, ut predicitur, non parum apta et commoda academia erigeretur, maxima tam ecclesie quam universe rei publice christiane commoda exinde oritura et hac ratione adolescentes ingeniosos, qui alioqui incredibili cum sumptu parique anime et corporis periculo in exteras regiones et academias plerumque hereticas ablegabantur, in patria esse remansuros et illi frequentes atque idoneos tam ex civitate et diocesi huiusmodi quam aliis finitimis civitatibus, oppidis et locis et hereticis non defuturos, qui ad huiusmodi studia concurrerent, pro pastoralis officii sui munere et ad hoc, ut greges sue cure concredite salutaribus institutis formarentur et exinde vere fidei propagatio et divini nominis gloria procurarentur et adolescentes adepta humaniorum litterarum cognitione et ad excelsum doctrine fastigium aspirantes eo facilius illud attingere possent quo prestantiorem haberent studendi commoditatem in dicta civitate Monasteriensi academiam, in qua logica, philosophia videlicet phisica et metaphisica ac theologia studiorum bonarum litterarum cupidi adolescentes imbui possent, per nos ut infra erigi et institui aliaque infrascripta fieri desiderabat.

Nos supplicationibus dicti Ferdinandi archiepiscopi ea nobis in parte porrectis benigne inclinati ad maiorem omnipotentis Dei gloriam et fidei catholice propagationem atque Romane ecclesie exaltationem in ipsa civitate Monasteriensi atque in edibus et collegio per eundem Ferdinandum archiepiscopum magno cum sumptu constructis unam publicam academiam, in qua a religiosis societatis Jesu seu aliis professoribus vel lectoribus logica, philosophia ac theologia scholastica publice doceretur ad instar aliarum academiarum tam in transalpinis regnis quam alias ubilibet constitutarum, apostolica auctoritate perpetuo certis modo et forma ac cum certis facultatibus tunc expressis ereximus et instituimus ac alias, prout in nostris inde confectis litteris plenius continetur. Cum autem, sicut exhibita nobis nuper pro parte dicti Ferdinandi archiepiscopi petitio continebat, in dicta civitate amplitudine scilicet civium conspicua ad dirigendam rem publicam et unicuique iustitiam ministrandam et non solum defectus morum corripiendos sed et corporis valetudinem curandam non minus iurium et legum ac medicine quam aliarum scientarum et artium peritia necessaria videatur et proinde et ut professores doctrina eo prestantiores, quo dicta civitas maiori titulo prerogativa et auctoritate decorata fuerit, illuc concurrant et studiosi in doctiores viros ex prestantium virorum disciplina evadant, dictus Ferdinandus archiepiscopus plurimum cupiat in dicta civitate universitatem studii generalis per nos et sedem apostolicam ut infra erigi et institui. Quare pro parte dicti Ferdinandi archiepiscopi nobis fuit humiliter supplicatum, quatinus ipsius civitatis Monasteriensis maiori decori ac venustati et illius civium et diocesanorum commoditatibus in premissis opportune providere de benignitate apostolica dignaremur.

Nos igitur laudabile ipsius Ferdinandi archiepiscopi desiderium plurimum in Domino commendantes ipsumque Ferdinandum archiepiscopum a quibusvis excommunicationis, suspensionis et interdicti aliisque ecclesie sentenciis, censuris et penis a iure vel ab homine quavis occasione vel causa latis, si quibus quomodolibet innodatus existit, ad effectum presentium dumtaxat consequendum harum serie absolventes et absolutum fore censentes posterioribus huiusmodi supplicationibus inclinati ex voto congregationis venerabilium fratrum nostrorum sancte Romane ecclesie cardinalium negotiis palatinatus prepositorum in dicta civitate Monasteriensi universitatem studii generalis sub invocatione per dictum Ferdinandum archiepiscopum eligenda cum arca, sigillo aliisque solitis et consuetis insigniis, in qua ultra scientarum omnium rudimenta et doceri debeant philosophia et theologia ac ius canonicum per professores sive seculares sive cuiusvis ordinis de licentia suorum superiorum regulares iuris vero civilis et medicine facultates per professores dumtaxat seculares non autem ecclesiasticos, qui per dictum Ferdinandum archiepiscopum et eius successores episcopos Monasterienses pro tempore existentes vel alium prelatum ab ipsis respective pro tempore ad tempus eis benevisum deputandum nominentur, ita ut ipse Ferdinandus archiepiscopus et pro tempore existens episcopus Monasteriensis vel alius prelatus ab eo pro tempore nominandus predicte universitatis cancellarius existat et dictus Ferdinandus archiepiscopus universitatis formam ad instar Maguntinensis, Coloniensis, Trevirensis, Viennensis, Parisiensis, Bononiensis, Complutensis, Salamantinensis, Lovansiensis aliarumque Germanie et totius orbis universitatum prescribere et cancellarius predictus pro tempore existens in eventum ipsius absentie aut impedimenti unum ex canonicis eiusdem ecclesie Monasteriensis aut aliam personam ad id habilem et idoneam in vicecancellarium ad tempus similiter sibi benevisum et durante absentia vel impedimento huiusmodi tantum substituere valeat apostolica auctoritate sine tamen alicuius preiudicio, ac si et postquam edes seu edificia ad id apta et commoda in decenti et opportuno dicte civitatis loco ad eum effectum constructa seu empta et donata redditusque sufficientes ex bonis mere laicalibus non autem ecclesiasticis dicte universitati pro eius dote realiter et cum effectu perpetuo et valide assignata fuerint et non antea nec alias, perpetuo erigimus et instituimus illique sic erecte et institute atque eius pro tempore existenti cancellario, vicecancellario, rectori, magistris, doctoribus, lectoribus, preceptoribus, graduatis, scholaribus, bidellis, nunciis et aliis officialibus ac personis necnon membris et subditis, ut omnibus et singulis facultatibus privilegiis, indultis, libertatibus, immunitatibus, exemptionibus, favoribus, gratiis, honoribus, preeminentiis ac prerogativis Maguntinensis, Coloniensis, Trevirensis, Viennensis, Parisiensis, Bononiensis, Complutensis, Lovaniensis, Salamantinensis et quibusvis aliis Germanie et totius orbis universitatibus predictis illarumque pro tempore existentibus cancellariis, vicecancellariis, rectoribus, magistris, doctoribus, lectori-bus, preceptoribus, graduatis, scholaribus, procuratoribus, bidellis, nunciis aliisque officialibus ac personis necnon membris vel subditis in genere vel in specie apostolica aut alia auctoritatibus aut alias quomodolibet concessis seu legitime prescriptis aut in posterum concedendis et prescribendis, quibus illi de iure, usu vel consuetudine utuntur, potiuntur, fruuntur et gaudent ac uti, frui, potiri et gaudere poterunt quomodolibet in futurum similiter et pariformiter et eque principaliter absque ulla prorsus differentia, dummodo tamen sint in usu nec revocata nec sub aliqua revocatione comprehensa sacrisque canonibus et concilii Tridentini decretis aliisque apostolicis constitutionibus non repugnent uti, frui, potiri et gaudere libere et licite valeant.

Necnon eis, qui in quavis alia universitate disciplinis et facultatibus predictis studere inceperint, ut studia sua in dicta sic erecta universitate continuare, et qui in eadem per tempus debitum studuisse ac scientia et moribus idonei comperti fuerint, in artibus philosophie, theologie necnon iuris et medicine facultatibus predictis baccalaureatus etiam formati et licentiature necnon doctoratus et magisterii et quosvis alios ipsius universitatis solitos gradus earum scientarum, in quibus studuerint, a cancellario seu vicecancellario necnon rectore seu regente ac doctoribus universitatis iisque, ad quos spectabit, recipere et ipsorum graduum solita insignia sibi exhiberi facere et, postquam huiusmodi gradus et illorum insignia susceperint, scientias, in quibus graduati fuerint, docere et interpretari in eisque disputare necnon quoscunque actus gradui seu gradibus per eos receptis convenientes facere et exercere omnibusque et singulis privilegiis, gratiis, favoribus, prerogativis et indultis, quibus alii in Maguntinensi, Coloniensi, Trevirensi, Viennensi, Parisiensi, Bononiensi, Complutensi, Salamantinensi, Lovaniensi et quibusvis aliis Germanie ac totius orbis universitatibus approbatis iuxta illarum constitutiones et mores promoti de iure, usu, consuetudine aut alias utuntur, fruuntur et gaudent, uti, frui et gaudere possint in omnibus et per omnia. Perinde ac si gradus huiusmodi in Maguntinensi, Coloniensi, Trevirensi, Viennensi, Parisiensi, Bononiensi, Complutensi, Salamantinensi, Lovaniensi et aliis universitatibus predictis iuxta illarum constitutionem et consuetudinem huiusmodi suscepissent, ulterius eidem Ferdinando archiepiscopo, ut ipse et pro tempore existentes episcopi Monasterienses vel ab eo et eis respective deputati vel deputandi una cum rectoribus universitatis per presentes erecte pro salubri directione, regimine et administratione eiusdem universitatis sic erecte illiusque rectorum, magistrorum, doctorum, lectorum, preceptorum, procuratorum, bidellorum, nunciorum et aliorum officialium electione, nominatione, admissione ac scholarium institutione, manutentione, visitatione correctioneque quecunque statuta, ordinationes et capitula licita tamen et honesta ac sacris canonibus necnon concilii Tridentini decretis minime contraria facere ed[icta] et pro rerum et temporum ac personarum qualitate et varietate mutare, corrigere, reformare seu illa cassare et alia de novo condere libere et licite valeant, dicta auctoritate concedimus et indulgemus ac licentiam et facultatem desuper impartimur. Decernentes presentes litteras semper et perpetuo validas et efficaces esse et fore suosque plenarios et integros effectus sortiri et obtinere ac ab omnibus, ad quos nunc quomodolibet spectat et pro tempore spectabit, firmiter et inviolabiliter observari et adimpleri debere sicque et non alias per quoscunque iudices ordinarios et delegatos etiam causarum palatii apostolici auditores et eiusdem sancte Romane ecclesie cardinales etiam de latere legatos et vicelegatos dicteque sedis nuncios iudicari debere ac irritum et inane quidquid secus super his a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attentari.

Non obstantibus, quatinus opus sit nostra et cancellarie apostolice regula de gratiis ad instar non concedendis aliisque premissis ac quibusvis apostolicis necnon in synodalibus provincialibusque et universalibus conciliis editis specialibus vel generalibus constitutionibus et ordinationibus ac quarumcunque aliarum universitatum studiorum generalium iuramento confirmatione apostolica vel quavis firmitate alia roboratis statutis et consuetudinibus, privilegiis quoque indultis et litteris apostolicis eisdem universitatibus illarumque rectoribus aliisque superioribus et personis sub quibuscunque tenoribus et formis ac cum quibusvis etiam derogatoriarum derogatoriis aliisque efficacioribus et insolitis clausulis ac irritantibus decretis in genere vel in specie aut alias quomodolibet concessis, approbatis et innovatis quibus omnibus, etiam si pro illorum sufficienti derogatione de illis eorumque totis tenoribus specialis specifica expressa et individua non autem per clausulas generales idem importantes mentio aut aliqua alia expressio habenda seu quevis alia exquisita forma ad hoc servanda foret, illis alias in suis firmitate et robore permansuris hac vice dumtaxat harum serie specialiter et expresse derogamus ceterisque contrariis quibuscunque.

Volumus autem, quod singuli magistri, doctores, lectores et professores eiusdem universitatis in principio cuiuslibet anni seu renovatione studiorum facta prius per ipsos et eorum quemlibet in manibus ordinarii catholice fidei professione iuxta articulos pridem a sede apostolica propositos se nihil, quod illi quoquomodo repugnet aut sit contra bonos mores lecturos, docturos aut interpretaturos solemni iuramento se astringere debeant in hocque idem ordinarius sedulam operam iuxta concilii Tridentini decreta adhibere teneatur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre absolutionis, erectionis, institutionis, concessionis, indulti, decreti et voluntatis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare presumpserit indignationem omnipotentis Dei ac beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctam Mariam maiorem anno incarnationis dominice millesimo sexcentesimo trigesimoprimo pridie nonas Augusti pontificatus nostri anno octavo.

Vergleiche:

Karl Hengst, Jesuiten an Universitäten und Jesuitenuniversitäten, Paderborn 1981 (Quellen und Forschungen aus dem Gebiet der Geschichte NF 2), S. 372-377: Genehmigung einer Supplik des Erzbischofs Ferdinand zur Errichtung einer Universität in Münster mit vier Fakultäten durch Papst Urban VIII. vom 4. August 1631. Die päpstliche Bulle vom gleichen Datum fußt auf dieser Supplik.

Archiv